อาชีพเสริม “เผาถ่านขาย” หลังฤดูทำนา สร้างรายได้ให้เกษตรกรไทย

     ถ่านไม้ ถือเป็นเชื้อเพลิงอย่างดีที่เหมาะสำหรับการนำมาก่อไฟประกอบอาหารปิ้ง ย่าง และอื่นๆ อีกมากมาย ถ่านไม้เป็นสิ่งที่ผู้คนส่วนใหญ่จำเป็นต้องใช้ โดยเฉพาะพ่อค้าแม่ค้าที่ทำอาหารประเภทปิ้งย่างขาย หรือร้านหมูกระทะที่จำเป็นต้องใช้เตาถ่านในการประกอบอาชีพก็มีความจำเป็นที่จะต้องใช้ถ่านไม้เป็นจำนวนมาก เพราะฉะนั้นจึงถือว่าถ่านไม้เป็นอีกหนึ่งสินค้าทำเงิน ที่ผู้บริโภคจำเป็นต้องใช้ในชีวิตประจำวัน

     และวันนี้ ขายอะไรดี จะพาเพื่อนๆ ไปดูอาชีพเสริมหลังฤดูทำนาของเกษตรกรคนหนึ่ง ที่หันมาเผาถ่านขายเพื่อหารายได้เสริมให้กับครอบครัว “คุณลุงเทพ” อาชีพหลักคือเกษตรกรทำนาปลูกข้าว และภายหลังฤดูการทำนาคุณลุงเทพก็จะใช้เวลาว่างเผาถ่านขาย ทำให้คุณลุงมีรายได้เสริมเพื่อนำมาจุนเจือครอบครัวได้ไม่น้อยเลยทีเดียวคะ

เผาถ่านขาย อาชีพเสริมที่น่าสนใจ

คุณลุงเทพ เล่าให้เราฟังว่า เมื่อหมดฤดูทำนา ชาวบ้านหลายคนที่ไม่มีอาชีพเสริมทำก็จะว่างงาน บางคนก็หันไปทำงานที่กรุงเทพฯ หรือบางคนก็หันไปรับจ้างทำอาชีพอื่น แต่คุณลุงเทพก็มีอาชีพเสริมเช่นกัน นั่นคือ การเผาถ่านขายคุณลุงบอกว่า คุณลุงชอบออกไปเก็บไม้ฟืนในป่า ซึ่งต้นไม้ที่นำมาเผาถ่านส่วนใหญ่จะเป็นต้นไม้ที่ตายแล้ว เนื่องจากพายุฝนพัดโค่นต้นไม้จนล้มหรือสาเหตุอื่นๆ ซึ่งคุณลุงก็จะเอารถอีแต๋นออกไปขนไม้มาเผาในเตาดินที่เตรียมไว้

เตาเผาถ่านที่คุณลุงทำ คือ เตาเผาที่ทำมาจากดินเริ่มต้นด้วยการขุดหลุมก่อน แล้วจึงนำดินที่ได้จากการขุดหลุมขึ้นมาผสมน้ำเล็กน้อยให้ดินมีลักษณะเหนียวๆ จากนั้นก็ปั้นให้ได้รูปตามต้องการ คุณลุงบอกว่าเมื่อก่อนนี้ การเผาถ่านทำได้ง่ายมาก เพียงแค่ขุดหลุมตามขนาดที่เราต้องการ จากนั้นก็นำไม้ฟืนลงไปในหลุม นำแกลบมาเทคลุมไม้ฟืนไว้โดยการโรยแกลมไว้บนไม้ฟืนให้ทั่วหลุมเผาถ่าน จากนั้นก็จุดไฟเผา

เตาเผาถ่านที่ปั้นมาจากดิน

ซึ่งการเผาถ่านแบบนี้มีมานานแล้วแต่การเผาถ่านแบบนี้ต้องใช้เวลานานหลายวัน กว่าไม้ฟืนจะกลายเป็นถ่านก็ประมาณ 3-4 วัน และอีกอย่างคือ หากเราทำเตาเผาประเภทนี้ไว้ใกล้หมู่บ้าน ก็มีความเสี่ยงเป็นอันตรายต่อเด็กๆ ที่ไม่รู้เรื่องเดินมาเหยียบหรือตกหลุมเผาถ่านได้ ต่อมาคุณลุงจึงเปลี่ยนจากหลุมเผาถ่านธรรมดา ให้เป็นเตาดินเผาถ่านแทน เตาดินเผานี้สามารถเผาถ่านได้มากกว่าเตาเผาถ่านแบบเดิม

และยังเผาถ่านได้ผลรวดเร็วกว่าการใช้แกลบเผาอีกด้วย แต่ก็มีหลายคนที่ดัดแปลงเตาเผาถ่านดินให้มีความแข็งแรงมากขึ้น โดยการนำปูนหรืออิฐมอญมาก่อเป็นเตาเผาถ่านแทนการใช้ดินปั้น ทั้งนี้ก็เพื่อให้เตาเผาถ่านมีขนาดใหญ่และมีความทนทานในการใช้งานนานกว่าเดิม ซึ่งการทำเตาดินเผาด้วยอิฐมอญนี้ไม่จำเป็นต้องขุดหลุมให้ลึก สามารถก่ออิฐมอญขึ้นเป็นรูปทรงกลมได้เลย

ภาพประกอบจาก : www.forest.go.th

วิธีทำเตาดินเผา เพื่อใช้ในการเผาถ่าน

1. ขุดดินให้ลึกพอประมาณ เอาความลึกตามความต้องการของเรา
2. นำดินที่ได้จากการขุดหลุม นำมาผสมกับน้ำให้ดินมีลักษณะเนียวๆ จากนั้นก็ปั้นให้เป็นรูปทรงกลมหรือทรงรีตามความต้องการ อย่าลืมเจาะรูเพื่อระบายควันออกจากหลุมด้วย ซึ่งใช้เวลาปั้นเตาดินเผานี้ประมาณ 2-3 วัน
3. ตากแดดทิ้งไว้ให้แห้ง ประมาณ 2-3 วัน ก็นำไม้ฟืนเข้ามาเผาถ่านได้

หมายเหตุ : เตาดินเผาชนิดนี้ ไม่จำเป็นต้องใช้แกลบในการเผาถ่าน ซึ่งสามารถนำไม้ฟืนเข้าไปเผาในเตาได้เลย ซึ่งเตาดินเผาประเภทนี้ค่อนข้างมีควันเยอะ จึงไม่เหมาะที่จะทำเตาเผาประเภทนี้ไว้บริเวณหมู่บ้านหรือย่านชุมชน เหมาะที่จะทำไว้บริเวณทุ่งนา หรือพื้นที่ห่างไกลชุมชน

ในปัจจุบันมีเกษตรกรหลายคนหันมายึดอาชีพเผาถ่านขาย จากอาชีพเสริมกลายเป็นอาชีพหลักทำเงินได้ตลอดทั้งปี อาชีพเผาถ่านขาย จึงเป็นอีกหนึ่งอาชีพเสริมของเกษตรกรไทยที่น่าสนใจมากๆ ไม่ต้องลงทุนเยอะ ขอเพียงมีเรี่ยวแรงในการขนไม้ฟืน ซึ่งไม้ฟืนที่นำมาใช้ในการเผาถ่านก็มีหลายประเภท แต่ไม้ฟืนส่วนใหญ่ที่คุณลุงเทพนำมาเผาถ่านก็คือไม้มะม่วง เพราะบริเวณพื้นที่ป่าของจังหวัดนครราชสีมาที่คุณลุงเทพอาศัยอยู่นั้น อุดมไปด้วยพืชผักผลไม้หลากหลายชนิด แต่ต้นมะม่วงจะเป็นต้นไม้ที่หาง่ายที่สุด เพราะมีความแข็งแรงน้อยกว่าต้นไม้อื่นๆ

เมื่อมีพายุดพัดแรงๆ ต้นมะม่วงจะหักโค่นง่ายมาก คุณลุงจึงนิยมนำไม้มะม่วงที่ตายแล้วมาเผาถ่าน อีกทั้งยังไม่ต้องไปโค่นต้นไม้ให้เสียสมดุลป่าอีกด้วย เรียกได้ว่าอาชีพเสริมเผาถ่านขาย ไม่ต้องลงทุนด้วยเงิน แต่ต้องใช้แรงงานเป็นทุนในการทำอาชีพนี้คะ ลูกค้าส่วนใหญ่ที่มาซื้อถ่านของคุณลุง ก็คือพ่อค้าแม่ค้าที่ขายหมูปิ้ง ลูกชิ้นปิ้ง ปลาหมึกย่าง รวมไปถึงชาวบ้านในละแวกนั้นก็มาอุดหนุนถ่านไม้ของคุณลุงเช่นกัน เพื่อนำไปเป็นเชื้อเพลิงก่อไฟประกอบอาหาร เพราะการใช้ถ่านทำให้ประหยัดแก๊สได้เยอะเลยทีเดียวคะ

ถ่านไม้ที่คุณลุงเผาเสร็จแล้ว คุณลุงก็จะนำไปใส่ในถุงพลาสติกไว้จำหน่าย ถุงละ 40 บาท กระสอบละ 300 บาท ซึ่งอาชีพเสริมเผาถ่านขายนี้ จึงถือเป็นอีกหนึ่งช่องทางในการทำอาชีพเสริมสร้างรายได้ที่น่าสนใจ ยิ่งเข้าสู่ช่วงฤดูแล้ง การทำนาและผลผลิตของเกษตรกรก็ยิ่งย่ำแย่ลง เพราะฉะนั้น อาชีพเสริม เผาถ่านขายนี้ทำให้เกษตรกรของไทยเรามีรายได้เสริม มีเงินใช้ในครัวเรือนเพื่อเลี้ยงปากเลี้ยงท้องกันต่อไปคะ

ประโยชน์จากถ่านไม้

ผลผลิตถ่านไม้สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้มากกว่าที่หลายท่านเข้าใจกันเพียงแต่นำไปใช้เพื่อเป็นเชื้อเพลิงหุงต้มในครัวเรือนเท่านั้น ในประเทศจีน เกาหลี และญี่ปุ่น ซึ่งมีเทคโนโลยีการผลิตถ่านไม้อย่างล้ำหน้าจะสามารถผลิตถ่านขาวหรือ White Charcoal เพื่อใช้ถ่านขาวในเชิงเพื่อสุขภาพโดยเฉพาะช่น ใช้ถ่านขาวใส่ลงในกาต้มน้ำร้อนเพื่อทำน้ำแร่ เพราะถ่านชนิดนี้จะละลายแร่ธาตุต่าง ๆ ออกมาเพิ่มคุณภาพและรสชาติของน้ำร้อน ใช้ชงกาแฟหรือจะใช้ผสมเหล้าวิสกี้ก็จะได้รสชาติที่นุ่มละมุน นี่เป็นตัวอย่างการใช้ถ่านแบบพิเศษในต่างประเทศ

ส่วนในบ้านเราผลผลิตถ่านส่วนใหญ่จะเป็นถ่านดำที่ผลิตภายใต้อุณหภูมิต่ำ ซึ่งไม่เหมาะจะนำมาใช้เป็นเชื้อเพลิง ปิ้ง ย่างอาหาร แต่ถ่านดำได้เปรียบกว่าถ่านบริสุทธิ์ตรงที่ผลิตได้จำนวนมากกว่า ซึ่งเหมาะแก่การนำไปใช้ทำเชื้อเพลิงอื่นๆ ที่ไม่เป็นการประกอบอาหารโดยตรง เช่น ใช้เป็นแหล่งพลังงานทดแทนเชื้อเพลิงถ่านหินชนิดต่างๆ ซึ่งมักจะมีค่ามลพิษที่สูงมาก แต่อย่างไรก็ดี ถ่านดำที่ผลิตด้วยอุณหภูมิสูงที่เราเรียกว่าถ่านบริสุทธิ์นั้น หากมีปริมาณผลผลิตที่มากพอและคงที่ ก็สามารถนำไปใช้ประโยชน์หลากหลายทั้งในครัวเรือนและระดับอุตสาหกรรมได้ ตามรายงานของชมรมสวนป่า ผลิตภัณฑ์และพลังงานจากไม้ มีดังนี้

1. ใช้ประโยชน์ในด้านอุตสาหกรรม

• ใช้ในระบบกรองและบำบัดอุตสาหกรรมน้ำดื่ม
• ระบบผลิตน้ำประปา ระบบบำบัดน้ำเสีย
• ใช้ประโยชน์จากคาร์บอนในอุตสาหกรรมโลหะหรือใช้ขี้เถ้าเพื่อเพิ่มคุณสมบัติของปูนซีเมนต์ ให้แข็งตัวช้า และมีความแข็งแกร่งขึ้น

2. ใช้ประโยชน์ในครัวเรือน

• ใช้เป็นเชื้อเพลิงก่อไฟเพื่อหุงต้มและประกอบอาหาร
• ฟอกและปรับอากาศ ใต้เตียงนอน และใต้อาคารบ้านเรือน ช่วยดูดซับความชิ้นในฤดูที่มีความชื้นสูง และคลายความชิ้นในฤดูที่มีความแห้งแล้ง
• ใส่ในถังข้าวสาร ช่วยกูดกลิ่น ความชื้น ป้องกันมอด และแมลงต่าง ๆ
• ใส่ในตู้กระจกหรืออ่างเลี้ยงปลา ช่วยเพิ่มออกซิเจนในน้ำ เพิ่มแร่ธาตุ แคลเซี่ยม โพตัสเซี่ยม แมกเนเซี่ยม ฯลฯ ทำให้น้ำใสสะอาด ช่วยเร่งการตกตะกอนของฝุ่นละอองในน้ำ
• นอกจากนั้นยังใช้ถ่านไม้ไผ่เป็นส่วนผสมหลักของผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพได้อีกมากมายหลายชนิด เช่น สบู่ แชมพู ยาสีฟัน ถ่านเม็ดดูดสารพิษ ฯลฯ

3. ประโยชน์ในด้านการเกษตร

• ใช้เป็นสารปรับปรุงดิน ถ่านไม้จะมีรูพรุนมากมาย เมื่อใส่ถ่านป่นลงในดินจะช่วยปรับสภาพดินให้ร่วนซุย อุ้มน้ำได้ดีขึ้น ส่งผลให้รากพืชขยายตัวอย่างรวดเร็วช่วยลดการใช้ปุ๋ยเพราะสมบัติต่างๆ ของจุลธาตุที่มีอยู่หลายชนิดในแท่งถ่าน จะเป็นประโยชน์ให้แก่พืชที่ปลูก
• ช่วยรักษาผลผลิตให้สดนานขึ้น ผักและผลไม้จะมีกลไกผลิตก๊าชเอธิลีน (Ethyline) เพื่อทำให้ตัวเองสุก เราสามารถรักษาผลผลิตให้สดนานขึ้นโดยใส่ผงถ่านลงในกล่องบรรจุเพื่อดูดซับก๊าชดังกล่าวไว้ไม่ให้ออกฤทธิ์ผักผลไม้จะยังคงสดอยู่ได้นานถึง 17 วัน โดยไม่เสียหายหรือสุกงอม ปัจจุบันได้มีการนำผงถ่านกัมมันต์ผสมลงในกระดาษที่ใช้ทำกล่องบรรจุผลผลิตเพื่อการนี้แล้ว
• ถ่านแกลบหรือถ่านชานอ้อย ใช้ทดแทนแกลบรองพื้นคอกสัตว์ซึ่งราคาถูกและหาง่ายพอ ๆ กัน เพื่อหลีกเลี่ยงความร้อนและก๊าซต่าง ๆ อันเป็นสาเหตุหนึ่งของอาการเครียดในสัตว์ส่งผลให้สุขภาพและผลผลิตจากปศุสัตว์มีคุณภาพดีขึ้น
• ใช้ผสมอาหารสัตว์ นำผงถ่านผสมในอาหารสัตว์ด้วยอัตราส่วนเพียง 1 % ถ่านจะช่วยดูดซับก๊าซในกระเพาะและลำไส้ ช่วยลดอาการท้องอืดเนื่งอจากปริมาณน้ำในอาหารสูงเกินได้โดยไม่เป็นอันตรายต่อสัตว์
• ปรับปรุงคุณภาพแหล่งน้ำ นำถ่านไม้ใส่กระสอบ (ในปริมาณที่สอดคล้องกับประมาณแหล่งน้ำ) ไว้ที่ก้นบ่อ และจัดให้มีการไหลเวียนน้ำบริเวณกระสอบถ่านนั้น เศษอินทรีย์วัตถุต่างๆ ในน้ำจะถูกย่อยสลายโดยจุลินทรีย์ ที่อยู่ในรูพรุนของถ่าน ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพระบบบำบัดน้ำในบ่อเลี้ยงปลาหรือกุ้งได้

ที่มา : https://www.kaiaridee.com/%E0%B9%80%E0%B8%9C%E0%B8%B2%E0%B8%96%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%A2.html